Yeraltından Notlar

Fyodor Mihayloviç Dostoyevski Rus roman yazarı. Edebi eserleri, 19. yüzyıl Rusya’sındaki çalkantılı sosyal, politik ve ruhsal atmosferinde insan psikolojisini  inceler, birçok ruh çözümlemelerine yer verir. İlk yirmili yaşlarında yazmaya başlamıştır ve 25 yaşında ilk romanı “İnsancıklar” basılmıştır. En ünlü eserleri “Suç ve Ceza”, “Budala” ve “Karamazov Kardeşler”’dir. 

Çocukluğu sarhoş bir baba ve hasta bir anne arasında geçiren Dostoyevski, annesinin ölümünden sonra Petersburg’taki Mühendis Okulu'na girmiştir. 1849 yılında devlet aleyhindeki bir komploya karıştığı iddiası ile tutuklanmıştır. On ay hapisanede kalan Dostoyevski, kurşuna dizilmek üzereyken diğer sekiz tutuklu arkadaşı ile affedilmiştir. Cezası dört yıl kürek, dört yıl da adî hapse dönüştürülmüştür. Cezasını çekmesi için Sibirya’da bulunan Omsk Cezaevi’ne gönderilmiştir. Burada geçirdiği dört yılın ardından er rütbesi ile hizmete verilmiştir ve subaylığa kadar yükselmiştir. Beş yıl boyunca görev yapan Dostoyevski, 1859 yılında özgür bırakılmış ve Petersburg'a yerleşmiştir. 

Petersburg'a döndükten sonra Ezilenler (1861) ve Ölüler Evinde Anılar (1862) adlı eserleri yazmıştır. 1862’de arzuladığı Avrupa seyahatini gerçekleştirmiştir. Sara nöbetleri ve kumar bağımlılığı yüzünden maddi açıdan darlığa düşmüştür. Bu dönemde Yeraltından Notlar (1864), Suç ve Ceza (1866), Kumarbaz (1866), Budala (1868), Ebed, Koca  (1870) ve Ecinniler (1872) gibi eserleri yazmıştır. Karamazov Kardeşler adlı yapıtını üç yılda bitiren Dostoyevski, bir ciğer kanamasıyla yatağa düşmüştür ve 28 Ocak 1881 tarihinde ölmüştür.  

Kumar bağımlılığından dolayı bir zamanlar para için yalvarmak zorunda kalan Dostoyevski, zamanla Rusya’nın en çok okunan ve dünya çapında en çok tanınan yazarlarından biri haline gelmiştir. Kitapları 170’den fazla dile çevrilmiştir ve Anton Chekhov, Ernest Hemingway, Friedrich Nietzsche ve Jean-Paul Sartre gibi ünlü isimlere ilham vermiştir.